Rola olejów tłoczonych na zimno w diecie antymiażdżycowej

Cholesterol

Miażdżycą nazywa się zwężenie i stwardnienie naczyń krwionośnych. Naczynia te blokowane są przez cholesterol, czyli związek tłuszczowy. Początki miażdżycy mogą zacząć się już u nastolatków. Przyczynia się do tego zła dieta bogata w przetworzone tłuszcze, brak ruchu, alkohol, papierosy, otyłość brzuszna i cukrzyca. Czynniki te podwyższają poziom złego cholesterolu, który osadza się wewnątrz ścian tętnic w postaci złogów (blaszek miażdżycowych), powodując ich zwężenie i usztywnienie. Zmniejszenie średnicy tętnic, przez które przepływa krew ogranicza dostęp składników odżywczych do tkanek. To z kolei wiążę się z nieprawidłową pracą danego organu, który opleciony jest siecią naczyń krwionośnych.

Cholesterol nie jest jednak związkiem całkowicie zbędnym w naszym organizmie, wręcz przeciwnie. Pewna ilość cholesterolu potrzebna jest w naszym organizmie do dobrego trawienia, produkcji i przyswajania witaminy D oraz do wydzielania hormonów. Część cholesterolu wytwarzana jest przez nasz organizm, jednak znacznie większa jego ilość dostarczana jest wraz z pożywieniem. Powszechnie znany jest dość uproszczony, ale wiele mówiący podział cholesterolu na dobry i zły.
Dobrym zwana jest forma HDL, która w organizmie pełni rolę transportującą tłuszcze z naczyń krwionośnych do wątroby, gdzie ulega rozpadowi. Zły natomiast to forma LDL, która odpowiada za transport cholesterolu z wątroby do naczyń i tkanek, w których tworzy złogi cholesterolowe.

Mówiąc o wpływie odżywiania na poziom cholesterolu mówimy więc ściślej o produktach wpływających niekorzystnie na gospodarkę lipidową, podwyższających poziom cholesterolu LDL, czyli m.in. tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, produkty wysoko-przetworzone czy cukier. Oraz o produktach regulujących gospodarkę lipidową poprzez podwyższanie poziomu dobrego cholesterolu frakcji HDL, którymi są głównie produkty pochodzenia roślinnego, w tym kwasy tłuszczowe zawarte w olejach roślinnych.

Objawy i skutki zwężenia tętnic

Wczesne etapy choroby miażdżycowej nie dają żadnych specyficznych objawów przez co nie da się ich zauważyć samemu. Dopiero badania stanu układu krwionośnego takie jak profil lipidowy, czyli poziom triglicerydów, cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL i HDL i badania obrazowe mogą potwierdzić występowanie zmian miażdżycowych. Pierwszymi objawami są m.in. ciągłe zmęczenie, spadek formy, bóle w okolicach mostka, problemy z koncentracją i bóle głowy. Dolegliwości te powstają na skutek trudności w przepływie krwi do danego organu. Aby serce dostawało odpowiednią ilości krwi w tym samym czasie (co w przypadku braku miażdżycy), musi zacząć szybciej pracować, co wiąże się z jego dużym obciążeniem. Mięsień sercowy przez wzmożony wysiłek coraz bardziej się rozrasta i potrzebuje coraz więcej porcji utlenowanej, odżywczej krwi. Zwężone naczynia krwionośne nie są w stanie dostarczyć już większej ilości krwi, więc dochodzi do niedotlenienia serca i bóli w jego okolicy. Jeżeli takie niedotlenienie trwa przez dłuższy czas dochodzi do martwicy fragmentu mięśnia sercowego, czyli tzw. zawału. Takie niedotlenienie może dotyczyć również naczyń krwionośnych w nogach, co skutkuje powstaniem owrzodzeń na skórze lub nawet koniecznością amputacji nogi. Kolejnym groźnym skutkiem miażdżycy mogą być odrywające się skrzepy. Powstają w wyniku zrastania się pękniętych wewnętrznych ścian naczyń, nadmiernie oblepionych złogami cholesterolu. Oderwane skrzepy mogą wraz z krwią płynąć do serca powodując zawał, do mózgu powodując udar lub do płuc powodując zator.

Zapobieganie miażdżycy

Badania nad przyczynami chorób cywilizacyjnych, w tym miażdżycy trwają już od dawna. W związku z tym udało się wyodrębnić wiele czynników wpływających na rozwój miażdżycy, które podlegają modyfikacjom ze strony pacjenta. Profilaktykę antymiażdżycową należy wprowadzić jak najwcześniej i powinna ona polegać na szeroko rozumianej zmianie stylu życia na zdrowszy, w skład którego wchodzą następujące elementy: 

• zdrowe odżywianie
• rzucenie palenia
• ograniczenie spożycia alkoholu
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała
• leczenie wysokiego poziomu cholesterolu, cukrzycy i nadciśnienia
• umiarkowany wysiłek fizyczny

W profilaktyce i leczeniu kluczowym elementem jest dieta i ograniczenie do minimum lub całkowite wyeliminowanie tłuszczów zwierzęcych, tłuszczów trans i cholesterolu. Należy więc unikać:

• margaryny i produktów zawierających utwardzone tłuszcze roślinne
• słodyczy i wyrobów cukierniczych
• słonych przekąsek
• produktów gotowych, typu instant
• fast - foodów
• podrobów i tłustego mięsa
• żółtek jaj
• nadmiaru smalcu i masła
• tłustej śmietany

Produkty te należy zastąpić:

• warzywami
• owocami
• orzechami
• roślinami strączkowymi
• produktami pełnoziarnistymi
• olejami tłoczonymi na zimno

Produkty te bogate są w błonnik, który ogranicza wchłanianie cholesterolu do krwi, a zawarte w nich przeciwutleniacze spowalniają rozwój blaszki miażdżycowej oraz wzmacniają i uelastyczniają ściany naczyń krwionośnych.

Tłuszcze w diecie

Dieta antymiażdżycowa nie wiąże się jednak z całkowitym wyeliminowaniem tłuszczy. Warto w profilaktyce i podczas leczenia stosować oleje roślinne tłoczone na zimno. Oleje te zawierają kwasy jednonienasycone i wielonienasycone, które redukują stężenie cholesterolu LDL, a zwiększają ilość HDL i hamują agregacje płytek krwi. Ponieważ Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT) nas organizm nie umie sam wyprodukować, dlatego odpowiednią ich ilość musimy dostarczać wraz z pożywieniem. Kolejną ważną zależnością jest stosunek kwasów omega-6 do omega-3. Ich prawidłowa proporcja powinna wynosić 4:1, a w ogólnej diecie ludzi zazwyczaj wynosi ona nawet 25:1. Dlatego tak ważne jest abyśmy dostarczali kwasów omega-3 dla zrównoważenia tej proporcji.

Najwięcej kwasów omega-3 znajdziemy w oleju lnianym, rzepakowym, orzechach włoskich, jak i w tłustych rybach i zielonych warzywach liściastych. Oleje te możemy jeść na surowo (czyli sam czysty olej) lub dodawać je do sałatek i past. Kwasy tłuszczowe są bardzo cennym dla nas składnikiem i bardzo wrażliwym na przechowywanie. Dlatego najlepiej jest tłoczyć je bezpośrednio przed użyciem, a jeżeli musimy je przechowywać to trzymać je w ciemnym szkle. Warto jednak wspomnieć, że warunki przechowywania lepiej znoszą suche ziarna niż oleje. Dostępna w naszym sklepie domowa prasa do tłoczenia Yoda idealnie nadaje się do samodzielnego tłoczenia oleju. Spełnia wszystkie parametry urządzenia do otrzymywania pełnowartościowych olejów tłoczonych na zimno i dodatkowo nie zajmuje zbyt wiele miejsca. Jej obsługa i czyszczenie jest bardzo proste, a praca cicha. Warto więc zainwestować w taki sprzęt, który pozwoli nam w łatwy i szybki sposób zatroszczyć się o nasze zdrowie. Pamiętajmy również, że oleje tłoczone na zimno to nie tylko kwasy tłuszczowe, ale również witaminy i składniki odżywcze znajdujące się w ziarnach. Dzięki prasie Yoda możemy wytłaczać olej z naprawdę szerokiej gamy produktów. Yoda dla większej precyzji tłoczenia ma, aż 7 programów tłoczenia dostosowanych do różnych typów nasion. Daje nam to pewność, że nasz olej będzie wytłoczony do ostatniej kropli.